Antonio Vivaldi
Antonio Vivaldi urodził się 4 marca 1678 roku w Wenecji. Był najstarszym synem Giovanniego Battisty, który w 1666 roku przybył z Brescii do Wenecji, gdzie w latach 1685-1729 pracował jako skrzypek kapeli bazyliki św. Marka. Najprawdopodobniej pierwszym nauczycielem Antonia był ojciec, z którym młodzieniec często podróżował, a później zastępował go jako skrzypek w orkiestrze bazyliki. Vivaldi nie zyskał miana „cudownego dziecka” dlatego rodzice przeznaczyli go do stanu duchownego. W 1703 roku przyjął święcenia kapłańskie (ze względu na kolor włosów nazywano go „il prede rosso” ‒ rudy ksiądz). W tym samym roku otrzymał stanowisko profesora skrzypiec i kapelana w jednym z weneckich sierocińców, żeńskim Ospedale della Pietà (gdzie istniał znakomitej klasy zespół muzyczny) ‒ instytucji, z którą związany był z przerwami przez ponad 35 lat. Pisał liczne koncerty i kompozycje wokalno-instrumentalne. Zainteresowanie muzyką sceniczną zaszczepił w nim ojciec. W 1716 roku Vivaldi rozpoczął współpracę z weneckim teatrem San Moisè. W latach 1718-1720 przebywał w Mantui, gdzie pełnił funkcję maestro di cappella na dworze księcia Filipa von Hessen-Darmstadt. Wówczas do jego obowiązków należało dostarczanie oper dla Teatro Arciducale oraz kantat dla akademii dworskich. Na mapie jego podróży koncertowych znalazły się Francja, a następnie Rzym, Praga, liczne miasta włoskie i Wiedeń. W 1740 roku Vivaldi zamieszkał w Wiedniu. Najprawdopodobniej nie miał wtedy środków na powrót do Wenecji. W tym czasie podupadł również na zdrowiu i wkrótce zmarł (28 lipca 1741).
Zasłynął jako kompozytor koncertów; spośród 500 aż 225 przeznaczył na skrzypce, ale pisał także koncerty na inne instrumenty: fagot (37), wiolonczelę (27), obój (19), flet poprzeczny (13), flet podłużny (2), violę d’amore (6), mandolinę (1). Stworzył około 90 sonat, które stały się obszarem eksperymentów formalnych. Nie mniej atrakcyjna wydaje się religijna twórczość „rudego księdza”, by wspomnieć choćby imponującą rozmachem Glorię czy oparte na motywie starotestamentalnym oratorium – Juditha triumphans (Judyta triumfująca). Lecz w ostatnim czasie największym zainteresowaniem cieszą się opery Vivaldiego. Spośród 21 zachowanych dzieł tego gatunku najbardziej popularne są: Griselda i Bajazet, a niedawno przywrócone światu zostały takie dzieła jak: „Wyrocznia w Mesenii” czy „Herkules nad Termodontem”.
Ciekawostki:
Vivaldi chełpił się sławą i kontaktami z możnymi tego świata, często się przechwalał, że pisze swoje koncerty szybciej niż kopiści nadążają je przepisywać…
Cierpiał na astmę – z jej powodu był zwolniony z obowiązku odprawiania mszy świętych.
Vivaldi padł ofiarą swojego „koncertowego recyklingu” – Igor Strawiński stwierdził, że „rudy ksiądz” napisał 400 razy ten sam koncert.
Zmarł nie mając „grosza przy duszy”, został pochowany w nieoznakowanej mogile na nieistniejącym dzisiaj cmentarzu za Karyncką Bramą (dawne miejsce pochówku skazańców) w Wiedniu.
dr Aneta Derkowska